De toenemende geregistreerde jeugdcriminaliteit van de laatste maanden na een jarenlange sterke daling is zorgelijk. Voor wat betreft de tot nu toe in 2025 gepleegde overvallen geeft de politie aan dat de daders vaak jong zijn. Vooral de leeftijdscategorie 15 tot en met 19 jaar valt hierbij op. De pakkans is groot en de buit vaak klein.
Dat antwoordt minister Van Weel (Justitie en Veiligheid) op Kamervragen van de PVV over de stijging met 46 procent van het aantal gewapende overvallen door jonge daders in 2025 ten opzichte van dezelfde periode in 2024.
Van Weel: “Ik ben met de Taskforce Overvallen aan de slag om de daling weer in te zetten. Politie, OM en het ministerie van Justitie en Veiligheid volgen de recente ontwikkelingen en bezien samen met de branches welke maatregelen kunnen worden genomen.” De Taskforce Overvallen zet zich sinds 2009 in om overvallen in Nederland tegen te gaan. Dit doet de Taskforce onder andere door vroegtijdig in te zetten op de weerbaarheid van jongeren om daarmee daderschap te voorkomen. Van Weel: “De aanpak van overvallen is een aanpak van niet alleen de korte, maar vooral ook de langere termijn.”
De minister kan nog niet zeggen hoeveel jeugdige verdachten van overvallen uit 2024 en 2025 voor de rechter zijn gekomen en een vrijheidsbenemende straf opgelegd hebben gekregen. “Daarover zijn op dit moment nog geen cijfers beschikbaar. Dit komt doordat het opsporingsonderzoek in een deel van deze zaken nog gaande is, of omdat de zaken nog in behandeling zijn.”
Voorkomen
Hoewel de pakkans relatief groot is, moet volgens de minister vooral worden voorkomen dat jongeren met criminaliteit in aanraking komen, daarin belanden en doorgroeien. “Onderzoek laat zien dat plegers van high impact crimes zoals overvallen vaak al op jonge leeftijd beginnen met hun criminele carrière. Daarom adviseren onderzoekers om juist deze groep blijvend in het vizier te houden en vroegtijdig in te grijpen. Vroegsignalering en het aanpakken van risicofactoren die zich al in de kindertijd opstapelen, vergroten de kans op het voorkomen van een criminele carrière.”
PVV-Kamerlid Van Dijk wilde van de minister weten of ondernemers de geleden schade kunnen verhalen en de buit effectief terugvorderen. Van Weel: “Indien de officier van justitie besluit de zaak voor de strafrechter te brengen, kan het slachtoffer zich als benadeelde partij voegen in het strafproces en op deze wijze zijn schade op de verdachte verhalen, indien de strafrechter de vordering toewijst. Slachtofferhulp Nederland kan ondernemers, ongeacht de rechtsvorm, ondersteunen in het strafproces en het verhalen van de schade, indien gewenst en in het geval deze geen eigen juridische ondersteuning in huis heeft. Indien de strafrechter de vordering niet toewijst, kan een benadeelde zich tot de civiele rechter wenden.”
Voorschotregeling
Indien de strafrechter een schadevergoedingsmaatregel oplegt aan de verdachte, dan geldt de voorschotregeling. Deze geldt alleen voor eenmanszaken en niet voor rechtspersonen.
Van Weel: “De voorschotregeling houdt in dat wanneer de veroordeelde acht maanden na onherroepelijk worden van het vonnis, de opgelegde schadevergoedingsmaatregel nog niet of niet volledig heeft voldaan, de overheid het niet geïnde bedrag betaalt en het verhaalsrisico overneemt. De voorschotregeling is niet gemaximeerd voor slachtoffers van gewelds- en zedenmisdrijven en bij andere misdrijven gemaximeerd tot 5000 euro. De overheid zet de inning op de dader voort. In beginsel is het mogelijk dat in beslag genomen gestolen goederen kunnen worden geretourneerd aan het slachtoffer. Het is echter aan de officier van justitie of de rechter om hier een beslissing over te nemen.”
Of dit in de praktijk gebeurt kan de minister nog niet aangeven, omdat de cijfers hierover niet bekend zijn.
